Leki cytostatyczne podawane podczas chemioterapii są profilowane w taki sposób, by działały toksycznie na szybko dzielące się komórki nowotworowe. Ich zadaniem jest zahamowanie mitozy (podziału) komórek nowotworowych, co zwykle realizują poprzez uszkodzenie DNA i struktur odpowiedzialnych za proces dzielenia się komórki. Lek przeciwbiegunkowy to lek stosowany w celu spowolnienia lub zatrzymania luźnego stolca (biegunka). Leki przeciwbiegunkowe dostępne bez recepty można znaleźć w większości drogerii lub aptek lub mogą być przepisane przez lekarza. Leki przeciwbiegunkowe stosuje się w ostrych, niezagrażających życiu sytuacjach, takich jak wirusowe zapalenie żołądka i jelit. krisanapong Leki cytostatyczne i ich kancerogenność – problem zagrożenia zawodowego personelu medycznego Współczesna Onkologia 2007 Artykuł | opublikowany 06.09.2005 Postępowanie dodatkowe i alternatywne u kobiet chorych na raka piersi Współczesna Onkologia 2005 Opis przypadku pacjentki. Opis przypadku pacjentki M.K. 52-letnia pacjentka urodzona 22.09.1958 r. zamieszkująca duże miasto w województwie podlaskim. Kobieta stanu wolnego, mieszka samotnie w dobrych warunkach mieszkaniowych. Wykształcenie wyższe, pracowała w administracji. W momencie postawienia diagnozy przeszła na rentę. Wybrane leki cytostatyczne w leczeniu glejaka mózgu – przegląd literatury Jarosław Bała 1,B-D , Kinga Mitruczuk 1,B-D , Natalia Walo 1,B-D , Paula Wróblewska-Łuczka 1,A,E-F Oddając przeterminowane leki do utylizacji, należy pogrupować je zgodnie z kodami odpadów. W aptece mamy do czynienia głównie z grupami: 18 01 08 – leki cytotoksyczne i cytostatyczne. 18 01 09 – leki inne niż wymienione w 18 01 08 oraz inne produkty (suplementy, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne) Look up the Polish to German translation of kancerogenność in the PONS online dictionary. Includes free vocabulary trainer, verb tables and pronunciation function. LlAUh. Cytostatic drugs, Cytostatic drugs, Cytostatic drugs, but above all to increase the safety of its above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performancebut above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance. but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance. but above all to increase the safety of its above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance, but above all to increase the safety of its performance [1]. However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [2].For this reason, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [3].However, this action is not selective and also disrupts healthy cellsHowever, this action is not selective and also disrupts healthy cells, However, this action is not selective and also disrupts healthy cells [4].However, this action is not selective and also disrupts healthy cells, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel. that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel, that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnel [5].that the medicine will be prepared based on the expertise of educated medical personnelBiomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel [1].Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel, Biomonitoring deals with the issue of the influence of cytostatics on medical personnel. The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established [6].The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established (The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established) [3, 6]. The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established, The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been established [6].The breakpoint parameters for the active substances of anticancer drugs have also not been establishedExposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation [6].Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation. Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, Exposure to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their to cytostatic drugs is associated with every element of the process leading to their preparation, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract (by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract) [1, 6].by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tractby direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract. by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, by direct inhalation of the aerosol or drug dust during its preparation and through the gastrointestinal tract, headache and dizziness, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss [2, 6].increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss, increased hair loss. increased hair loss [2, 3]. The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself. The risk is not only related to the contact itself (The risk is not only related to the contact itself. 1)Table 1. The risk is not only related to the contact itself [7]The risk is not only related to the contact itselfCytostatic drugsThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfSome sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself, Some sources recommend 300-600 mg acetylsalicylic acid twice a day, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itselfThe risk is not only related to the contact itself5-The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itself, 6-The risk is not only related to the contact itself, methotrexate, The risk is not only related to the contact itself, The risk is not only related to the contact itselfRisk minimization - legal regulations and proceduresRisk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures. Prof. J. Risk minimization - legal regulations and procedures [6]. From 1996 Risk minimization - legal regulations and procedures, Risk minimization - legal regulations and procedures (Risk minimization - legal regulations and procedures 31. of August 2000 year). This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons. [2, 8, 9].This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., w 2016 This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons., This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. This document imposes an obligation on the employer to provide employees working on the preparation of cytostatics with appropriate protective clothing - aprons.. Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners (Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners). Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners [6].Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners. Safe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy PractitionersSafe handling of potentially harmful preparations is also described in the Guide of the International Society of Oncology Pharmacy Practitioners, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team. qualified and well-trained and well-trained team, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team, qualified and well-trained team. qualified and well-trained team. qualified and well-trained team:qualified and well-trained teamqualified and well-trained teamqualified and well-trained teamqualified and well-trained teamchronic dermatoses (chronic dermatoses)chronic dermatoseschronic dermatoseschronic dermatoses 18 years [1, 3]chronic dermatoseschronic dermatoseschronic dermatoses, chronic dermatoses, chronic dermatoses. chronic dermatoses, chronic dermatoses. chronic dermatoses, chronic dermatoses, in which preparations are prepared in daily doses. Thanks to that, in which preparations are prepared in daily doses. in which preparations are prepared in daily which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily doses. in which preparations are prepared in daily doses attention! in which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily which preparations are prepared in daily dosesin which preparations are prepared in daily doses, in which preparations are prepared in daily doses. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory (Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory). Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory 10-20 Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory, Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. Therefore, it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug it should take place in a specially separated room called the Central Cytotoxic Drug Laboratory. In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A [3, 5]. In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A [1].In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A: In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A, In the box, the air purity class should be the highest - A. In the box, the air purity class should be the highest - A [3]. One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours 5 hours [3].One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours [5].One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two hours, One-off working time in the aseptic box should not exceed two working time in the aseptic box should not exceed two hoursThe finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged. The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged [3, 5].The finished medicine should be properly labeled and packaged (The finished medicine should be properly labeled and packaged) The finished medicine should be properly labeled and packaged. The finished medicine should be properly labeled and packaged [1].The finished medicine should be properly labeled and packagedThe finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, The finished medicine should be properly labeled and packaged, about dealing with accidental breakage / damage to the drug dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging (about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging), about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging, about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging (70% about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging), about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging [3].about dealing with accidental breakage / damage to the drug packaging. Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one [3, 5].Bibliography:Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one 2010; 9: A et al. Health consequences of work in exposure to cytostatic drugs in the occupational group of nurses. Journal of Education 2016; 6(9): O, KemczyÅ„ska M. Handling a cytotoxic drug in a hospital pharmacy. Pharmacy Poland 2010; 2(66): 6. September 2001 year. which hinders the full-range provision of pharmaceutical services and significantly affects the process of providing health services. U. 2001 No 126 item. the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one; (Additionally, the entire process should be performed by one 12-08-2018).Kupczewska-Dobecka M i in. Hygienic and legal aspects of occupational exposure to cytostatics. Occupational Medicine 2018; 69(1): the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one. Additionally, the entire process should be performed by one 2007; 2(11): the entire process should be performed by one 19 June 1996 r. Additionally, the entire process should be performed by one, Additionally, the entire process should be performed by one. (OJ. 1996 No. 80 item. 376).Regulation of the Minister of Health of 31 of August 2000 r. amending the regulation on health and safety at work in preparation, Additionally, the entire process should be performed by one. (OJ. 2000 No. 79 item. 897).Author: mgr farm. Iwona NapieraÅ‚aamending the regulation on health and safety at work in preparationamending the regulation on health and safety at work in preparation! LEKI CYTOSTATYCZNE Leki cytostatyczne są to leki stosowane przede wszystkich w terapii nowotworów, transplantologii do wywoływania immunosupresji, ale również w leczeniu niektórych chorób dermatologicznych i reumatologicznych o podłożu autoimmunologicznym, gdzie mamy do czynienia z bardzo ciężkim ich przebiegiem. Leki cytotoksyczne są środkami niewybiórczo niszczącymi chore komórki, stąd ich bardzo duża toksyczność dla całego organizmu. Z punktu widzenia farmakologii są to leki o różnym mechanizmie działania i pochodzeniu, mogą to być środki alkilujące, antymetabolity kwasu foliowego, analogi puryn i pirymidyn, alkaloidy, antybiotyki cytostatyczne, enzymy, hormony, przeciwciała monoklonalne i inne. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zakwalifikowała 25 substancji czynnych leków cytostatycznych pod względem rakotwórczości: 9 do grupy 1 czynników rakotwórczych dla ludzi, 8 do grupy 2A czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi i 8 do grupy 2B czynników przypuszczalnie rakotwórczych dla ludzi. Skutki zdrowotne zawodowego narażenia na cytostatyki: efekty działania toksycznego (uszkodzenie wątroby, zwiększona zapadalność na choroby krwi, zapalenie wątroby, nerek, układu oddechowego, skóry, owrzodzenia błony śluzowej nosa, nasilenie wypadania włosów); wpływ na układ reprodukcyjny (zwiększona częstość poronień samoistnych i wad wrodzonych, zaburzenia miesiączkowania, zwiększone ryzyko niepłodności i martwych urodzeń); działanie alergizujące (pokrzywka kontaktowa, kontaktowe zapalenie skóry. Sporadycznie dochodzi do uczulenia układu oddechowego i wystąpienia astmy oskrzelowej czy alergicznego nieżytu nosa); działanie rakotwórcze (pojedyńcze przypadki ostrej białaczki mieloblastycznej, przewlekłej białaczki szpikowej i ziarnicy złośliwej u personelu medycznego). Narażenie Do narażenia pracownika na kontakt z lekami cytotoksycznymi może dojść głównie na drodze bezpośredniego kontaktu ze skórą, poprzez inhalację substancji w postaci pyłu lub mgły, bardzo rzadko poprzez przypadkowe nakłucie skóry (głównie podczas przygotowywania leków) lub w trakcie sprzątania lub usuwania odpadów po przygotowaniu cytostatyku. Narażenie dotyczy grup zawodowych: pielęgniarki, lekarze, lekarze weterynarii farmaceuci, salowi i członkowie ekip sprzątających, pracownicy pralni itp. Do czynności o szczególnym ryzyku należą: manipulowanie skażonymi fiolkami, rekonstytucja sproszkowanego lub liofilizowanego leku, jego rozcieńczanie, usuwanie powietrza ze strzykawki, naważanie leku do kapsułek, przeliczanie tabletek z opakowań wielodawkowych do opakowań jednostkowych, praca z urządzeniami do przygotowywania dawek indywidualnych dla pacjenta, rozdrabnianie tabletek, kontakt ze skażonymi powierzchniami, czyszczenie i dekontaminacja. Zasady bezpiecznej pracy z lekami cytostatycznymi zawiera Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 19 czerwca 1996 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przygotowywaniu, podawaniu i przechowywaniu leków cytostatycznych w zakładach opieki zdrowotnej ( 1996 nr 80 poz. 376 ze zm.) Czynności związane z przygotowaniem leków cytostatycznych przed ich podaniem powinny być dokonywane w wydzielonym pomieszczeniu. Pomieszczenie, w którym przygotowuje się leki: powinny być wyposażone w lożę laminarną do pracy z lekami cytostatycznymi, powinno znajdować się wydzielone miejsce na środki ochrony indywidualnej przeznaczone do zniszczenia (rękawiczki, fartuchy, czepki lub maski) i oczyszczenia (okulary), nie mogą być usytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie pomieszczeń służących do przechowywania środków spożywczych oraz przyrządzania i spożywania posiłków, a także przy ciągach komunikacyjnych służących do ruchu pacjentów i odwiedzających. Szczegółowe zasady postępowania przy przygotowywaniu i podawaniu leków cytostatycznych: podczas otwierania ampułki z lekiem oraz nabierania leku do strzykawki należy ampułkę przykryć jałowym gazikiem zwilżonym w spirytusie w celu uniknięcia skaleczenia i skażenia skóry wyciekającym płynem, w razie gdy przed iniekcją zaistnieje potrzeba usunięcia powietrza ze strzykawki, należy na zakończenie igły umocowanej na strzykawce trzymanej pionowo nałożyć w sposób jałowy sterylny gazik w celu zapobieżenia rozpylaniu leku; po usunięciu powietrza, przed wykonaniem iniekcji u pacjenta, igłę należy zmienić, podczas dzielenia leków tabletkowych nie należy dopuszczać do rozprzestrzeniania ich pyłu lub drobin oraz nie wolno dotykać ich gołą ręką, miejsce skażone lekami należy dokładnie zmyć oraz oczyścić gazą lub ligniną zwilżoną wodą, a następnie osuszyć przez wytarcie; przy ewentualnym skażeniu skóry, błon śluzowych i oczu należy spłukać je za pomocą dużej ilości wody. instrukcje zawierające zasady postępowania przy przygotowywaniu i podawaniu leków cytostatycznych powinny zostać umieszczone w miejscach, w których leki cytostatyczne są przygotowywane przed podaniem. Zasady bezpiecznej pracy : niedozwolone jest spożywanie posiłków oraz palenie tytoniu w pomieszczeniach, w których przechowuje się leki cytostatyczne lub odbywa się ich przygotowanie i podawanie, przy wykonywaniu czynności polegających na rozpuszczaniu i podawaniu leków cytostatycznych należy przestrzegać zaleceń producenta leku, w szczególności dotyczących stosowania środków ochrony indywidualnej: rękawiczek, fartuchów, okularów, czepków i masek, sprzęt medyczny używany do podawania leków cytostatycznych, w szczególności strzykawki, zestawy do przetoczeń, pompy infuzyjne, powinien być szczelny, zapewniający niewydostawanie się leku na zewnątrz, strzykawki, dreny, zbiorniki oraz inny sprzęt medyczny używany podczas pielęgnacji chorych leczonych lekami cytostatycznymi, w razie gdy nie jest możliwe jego odkażanie, powinien być jednorazowego użytku, pościel oraz bielizna chorych leczonych lekami cytostatycznymi powinna być zmieniana codziennie. odzież ochronna pracowników przygotowujących oraz podających leki cytostatyczne powinna być jednorazowego użytku. Szczególne zasady bezpieczeństwa ! niedozwolone jest zatrudnianie przy pracy z lekami cytostatycznymi kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią. osoby pracujące w kontakcie z lekami cytostatycznymi nie mogą wykonywać czynności, podczas których będą narażone na promieniowanie jonizujące. W zakładach istniejących w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia i posiadających w pomieszczeniach, w których przygotowuje się leki cytostatyczne, wentylację mechaniczną zapewniającą 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny i dygestorium, dopuszcza się stosowanie tej wentylacji i dygestorium. Badania profilaktyczne pracowników Zgodnie z rozporządzeniem Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy ( 2016 poz. 2067) badanie profilaktyczne osób zawodowo narażonych na cytostatyki obejmuje ogólne badanie lekarskie ze zwróceniem uwagi na wątrobę i skórę oraz wykonanie takich badań laboratoryjnych, jak morfologia z rozmazem, badania czynności wątroby i badanie ogólne moczu. Przeprowadzanie badań okresowych zaleca się, co najmniej raz na 4 lata. Do pracy w narażeniu na cytostatyki nie powinny być kwalifikowane: kobiety w ciąży kobiety w okresie karmienia piersią kobiety w wieku rozrodczym, po przebytych poronieniach, planujące ciążę kobiety w wieku rozrodczym, po przebytej ciąży pozamacicznej osoby narażone zawodowo na promieniowanie jonizujące osoby odsunięte z powodu zmian w układzie krwiotwórczym od pracy w narażeniu na promieniowanie jonizujące osoby z zaburzeniami hematologicznymi, tj. leukopenią, małopłytkowością, chorobami rozrostowymi układu krwiotwórczego osoby z chorobami wątroby i nerek, zaburzającymi funkcję tych narządów Pomiary środowiska pracy Zgodnie z Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ( z 2018 r. poz. 1286) ustalono najwyższe dopuszczalne stężenia dla: Metotreksat (kwas (S)-2-(4-{[(2,4-diaminopterydyn-6ylo)metylo]metyloamino} benzamido) pentanodiowy) Frakcja wdychalna z wartością NDS – 0,001 mg/m3 z oznakowaniem wyrazem „skóra” Substancja ta jest stosowana jako lek cytostatyczny podawany w infuzjach lub doustnie. W zawodowym narażeniu na cytostatyki można mówić na 2 etapach ich zastosowania, tj. podczas procesów wytwarzania chemioterapeutyków oraz podczas ich stosowania w codziennej praktyce leczniczej oddziałów szpitalnych, przede wszystkim tych, na których leczeni są pacjenci chorujący na choroby nowotworowe. Główne skutki działania metotreksatu po podaniu dożołądkowym, domięśniowym lub dożylnym, obejmują: zahamowanie czynności szpiku kostnego, działanie hepatotoksyczne oraz upośledzenie płodności. Cyklofosfamid Wartość NDS – 0,01 mg/m3 z oznakowaniem wyrazem „skóra” Substancja ta ma działanie cytostatyczne i immunosupresyjne, stosowana jest w leczeniu różnych typów nowotworów. Przy produkcji cyklofosfamidu głównymi drogami narażenia zawodowego jest układ oddechowy i skóra. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowała cyklofosfamid do grypy 1, tj. związków rakotwórczych dla ludzi. W Unii Europejskiej cyklofosfamid został zaklasyfikowany jako związek rakotwórczy kategorii 1A i mutagenny kategorii 2B. Rakotwórczość / mutagenność leków cytostatycznych, a obowiązki pracodawcy Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy ( z 2016 r. poz. 1117) za substancje rakotwórcze lub mutagenne w środowisku pracy uznaje się wszystkie substancje chemiczne i ich mieszaniny spełniające kryteria klasyfikacji jako rakotwórcze lub mutagenne kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem CLP bez względu na to, czy zostały wymienione w wykazie klasyfikacji zharmonizowanej stanowiącym załącznik VI do tego rozporządzenia. Ostateczną odpowiedzialność za klasyfikację substancji ponosi jej producent lub importer. Szereg leków cytostatycznych (cisplatyna, cyklofosfamid, doksorubicyna cyklosporyna, azatiopryna, melfalan i inne) jest klasyfikowanych przez producentów jako rakotwórcze kategorii 1A lub 1B i jako takie należy je rozpatrywać również jako kancerogeny zawodowe. Należy pamiętać, że substancja chemiczna, która nie posiada klasyfikacji zharmonizowanej może zostać inaczej zaklasyfikowana przez różnych producentów. Dlatego też należy opierać się na klasyfikacji dostarczonej wraz z substancją przez swojego bezpośredniego dostawcę, a wszelkie wątpliwości wyjaśniać w ramach wymiany informacji w łańcuchu dostaw właściwym dla tej substancji. Ponadto powinna być sporządzona karta charakterystyki dla wszystkich cytostatyków, które zostały sklasyfikowane i oznakowane zgodnie z rozporządzeniem CLP. Należy pamiętać, że dla gotowych produktów leczniczych nie ma wymogu dostarczania kart charakterystyki, chociaż zgodnie z wiedzą toksykologiczną mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia ludzi. W przypadku cytostatyków spełniających kryteria klasyfikacji rakotwórczości lub mutagenności kategorii 1A lub 1B określonych w rozporządzeniu CLP pracodawca powinien: prowadzić rejestr pracowników narażonych na te czynniki rakotwórcze, rejestr prac, wpisywać w skierowanie na badania profilaktyczne narażenie na te czynniki szkodliwe oraz do 15 stycznia każdego roku przekazywać do PIP i PIS „ Informacje o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym”. Przypadku dostępnych metod badania środowiska pracy i określonych najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji należy dokonywać pomiarów na stanowiskach pracy. Więcej wskazówek i wyjaśnień w artykule „Aspekty higieniczne i prawne oceny narażenia zawodowego na cytostatyki” pod linkiem: Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) są lekami wykorzystywanymi w chemioterapii – metodzie systemowego leczenia nowotworów złośliwych. Cytostatyki są skuteczne w niszczeniu komórek nowotworowych, ale niosą ze sobą liczne skutki uboczne. Leki te niszczą bowiem szybko dzielące się komórki budujące tkanki naszego organizmu, takie jak naskórek, nabłonek jelit czy szpik kostny. Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) są lekami wykorzystywanymi w chemioterapii Spis treści Cytostatyki: podział Leki cytostatyczne: charakterystyka najczęściej stosowanych Leki cytotoksyczne: działania niepożądane Leki cytotoksyczne (leki cytostatyczne, cytostatyki) stosuje się w celu uzyskania wyleczenia lub długotrwałej remisji choroby w przypadku nowotworów o wysokiej wrażliwości na chemioterapię - jest to tzw. postępowanie radykalne. Oprócz tego cytostatyki wykorzystuje się w celu wydłużenia życia i/lub zmniejszenia dolegliwości i objawów w sytuacji, gdy korzyści w następstwie leczenia przewyższają ryzyko pogorszenia stanu ogólnego i jakości życia w związku z niepożądanymi działaniami poszczególnych leków - jest to tzw. postępowanie paliatywne. Jak działa chemioterapia? W celu zmniejszenia wystąpienia ryzyka oporności nowotworu na leczenie, wykorzystuje się schematy wielolekowej chemioterapii z użyciem cytostatyków - najczęściej są to 2-3 leki, zastosowane w odstępach 21-28 dni. Cytostatyki: podział Leki cytostatyczne można podzielić ze względu na budowę chemiczną i mechanizm działania oraz fazę cyklu komórkowego, w której wywierają efekt. Ze względu na budowę chemiczną i mechanizm działania wyróżnia się: leki o działaniu alkilującym antymetabolity antybiotyki przeciwnowotworowe pochodne podofilotoksyny alkaloidy roślinne taksoidy pochodne kamptotecyny Cytostatyki w zależności od fazy cyklu komórkowego, w której wywierają działanie na komórki nowotworowe, można podzielić na dwie grupy - leki zależne od fazy i leki niezależne od fazy. Leki zależne od fazy Leki zależne od fazy wykazują aktywność w określonej fazie cyklu komórkowego. Oznacza to, że zastosowany lek działa tylko na grupę komórek nowotworowych, które w danym momencie znajdują się w określonej fazie cyklu komórkowego. W związku z tym, że w określonym punkcie czasowym komórki nowotworowe znajdują się zwykle w różnych fazach cyklu, skuteczność zastosowanego pojedynczego leku zależnego od fazy ograniczona jest jedynie do części komórek proliferujących. Przykładowo leki o działaniu antymetabolicznym wykazują działanie w fazie S cyklu komórkowego, antybiotyki przeciwnowotworowe w fazach S, G2 i M, a alkaloidy roślinne i taksoidy w fazie M. Natomiast pochodne podofilotoksyny i pochodne kamptotecyny działają w fazie G2 cyklu komórkowego. Leki niezależne od fazy Leki niezależne od fazy cyklu komórkowego wykazują liniową zależność dawki i efektu co oznacza, że im większą dawkę cytostatyku użyto, tym większy jest odsetek niszczonych komórek nowotworowych. Do grupy tych cytostatyków zalicza się leki o działaniu alkilującym. Leki cytostatyczne: charakterystyka najczęściej stosowanych LEKI ALKILUJĄCE Istotą mechanizmu działania tych leków jest tworzenie związków chemicznych z grupami funkcyjnymi cząsteczek istotnych dla prawidłowego funkcjonowania komórki nowotworowej, takich jak DNA, RNA, enzymy oraz hormony o białkowej strukturze. Odbywa się to poprzez alkilację, która upośledza podstawowe procesy życiowe komórki nowotworowej - w głównej mierze aktywność biologiczną DNA. Leki te mimo działania niezależnego od fazy cyklu komórkowego, wykazują najsilniejszą aktywność w okresie, kiedy komórka wkracza w fazę S i syntetyzuje duże ilości DNA, RNA i białek. Ich działanie cytostatyczne ujawnia się najsilniej wobec komórek szybko dzielących się. Leki te wykorzystywane są zarówno w monoterapii jak i politerapii takich nowotworów jak białaczki, nowotwory układu chłonnego oraz nowotwory narządowe ( rak piersi, rak płuc, rak jądra, rak jajnika). ANTYMETABOLITY Są to leki zależne od fazy cyklu komórkowego, które aktywne są przede wszystkim w fazie S. Swoją budową chemiczną przypominają związki chemiczne, które komórki nowotworowe wykorzystują do prawidłowego funkcjonowania. Ze względu na to, że komórka nowotworowa nie potrafi "odróżnić" antymetabolitów od substancji, które są jej niezbędne, wykorzystuje je w swoim cyklu życiowym. Skutkiem tego jest powstanie nieprawidłowych struktur z następczym zablokowaniem podziałów komórki nowotworowej. Antymetabolity dają najlepsze efekty w leczeniu guzów szybko rosnących. Przykładowo metotreksat stosuje się w leczeniu białaczek, chłoniaków, raka piersi, mięsaków, ciążowej choroby trofoblastycznej, a fluorouracyl - w terapii raka piersi i nowotworów wielu narządów przewodu pokarmowego. ANTYBIOTYKI PRZECIWNOWOTWOROWE Działanie leków z tej grupy jest zależne od fazy cyklu komórkowego i opiera się na niszczeniu struktury DNA, generowaniu wolnych rodników oraz bezpośredniego uszkodzenia błony komórki nowotworowej. W chemioterapii wykorzystuje się antracykliny I i II generacji oraz aktynomycyny. Przykładem antracykliny I generacji jest daunorubicyna, którą stosuje się w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej i ostrej białaczki szpikowej. Antracykliny II generacji (aklarubicyna, epirubicyna, idarubicyna, mitoksantron) wykorzystuje się w terapii ostrej białaczki szpikowej i limfoblastycznej. Dodatkowo mitoksantron używany jest w leczeniu raka piersi i raka prostaty. POCHODNE PODOFILOTOKSYNOWE Do tej grupy leków zalicza się etopozyd i tenipozyd. Ich działanie opiera się na hamowaniu topoizomerazy II, skutkiem czego jest przerwanie procesu replikacji materiału genetycznego komórki nowotworowej i jej następcza śmierć. Etopozyd stosowany jest głównie w leczeniu ostrej białaczki szpikowej, chłoniaków nieziarniczych, drobnokomórkowego i nie drobnokomórkowego raka płuc, raka jądra, ziarnicy złośliwej czy mięsaka Ewinga. Tenipozyd jest podawany w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci i w drobnokomórkowym raku płuca. ALKALOIDY ROŚLINNE, TAKSOIDY I POCHODNE KAMPTOTECYNY Leki te stanowią trucizny wrzeciona podziałowego (tzw. mitotoksyny). Zaburzają one podział jądra komórkowego, poprzedzający podział całej komórki, czego skutkiem jest śmierć komórki nowotworowej. Przykładem alkaloidów roślinnych jest winblastyna stosowana w leczeniu wielu nowotworów hematologicznych, raka jądra, raka piersi, rak pęcherza moczowego, płuca i innych, oraz winkrystyna o podobnym spektrum działania. Paklitaksel i docetaksel należą do grupy taksoidów. Stosuje się je w leczeniu zaawansowanego raka piersi z przerzutami oraz raku jajnika. Do ostatniej grupy pochodnych kamptotecyny zalicza się irinotekan i topotekan. Wykorzystywane są głównie w leczeniu raka okrężnicy i odbytnicy, raka żołądka, ale również raka jajnika i drobnokomórkowego raka płuc. Leki cytotoksyczne: działania niepożądane Stosowanie chemioterapii wiąże się z występowaniem wielu działań niepożądanych, które spowodowane są uszkodzeniem narządów i układów z najwyższą zawartością komórek podlegających podziałom komórkowym (błony śluzowe układu pokarmowego i układu oddechowego, szpik kostny, gonady, skóra i włosy), ale również uszkodzeniem tkanek i narządów chorego, które eliminują te leki. Do typowych działań niepożądanych leków cytotoksycznych zalicza się uszkodzenie szpiku, które doprowadza do leukopenii objawiającej się upośledzeniem odporności i zwiększonym ryzykiem zakażeń, małopłytkowości przejawiającej się krwawieniami, oraz niedokrwistości. Oprócz tego chemioterapia spowodować może uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, co manifestuje się zaburzeniami wchłaniania i biegunką, uszkodzenie wątroby prowadzące do jej zwłóknienia i marskości wątroby oraz uszkodzenie mieszków włosowych objawiające się wypadaniem włosów. Użycie leków cytostatycznych w perspektywie lat zwiększa ryzyko zachorowania na wtórne nowotwory. Nie należy zapominać o takich skutkach ubocznych leczenia nowotworów jak uszkodzenie nerek, gonad, upośledzone gojenie się ran czy też upośledzenie wzrostu u dzieci. Po zastosowaniu leków cytostatycznych, szczególnie w przypadku ostrych białaczek i niektórych chłoniaków, może wystąpić tzw. zespół lizy nowotworu. Wynika on z nagłego rozpadu dużej liczby komórek nowotworowych i charakteryzuje się takimi zaburzeniami jak hiperkaliemia, hiperfosfatemia, hipokalcemia, hiperurykemia oraz niewydolność nerek. Istnieje również podział działań niepożądanych ze względu na czas ich wystąpienia od cyklu chemioterapii: ostre (natychmiastowe)- nudności- wymioty- odczyny alergiczne wczesne (4-6 tygodni)- supresja szpiku kostnego- zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego- wypadanie włosów opóźnione (kilka-kilkanaście tygodni)- zwłóknienie płuc- uszkodzenie nerek- kardiomiopatia- neuropatie późne (odległe, miesiące-lata)- uszkodzenie gonad- wtórne występowanie nowotworów Leki cytostatyczne to leki wykorzystywane w chemioterapii w walce z nowotworami. Charakteryzują się wysoką skutecznością działania, jednak mogą powodować szereg niekorzystnych dla zdrowia skutków ubocznych. W jaki sposób działają leki cytostCzym są leki cytostatyczne?Leki cytostatyczne stanowią grupę substancji naturalnych i syntetycznych wykorzystywanych przeciw nowotworom w przebiegu chemioterapii. Cytostatyki toksycznie oddziałują na komórki rakowe mające skłonność do szybkiego namnażania się. Niestety, choć wykazują działanie lecznicze, to mają negatywny wpływ na organizm, ponieważ upośledzają jego prawidłowe funkcjonowanie. Leki cytostatyczne stanowić mogą zarówno pojedynczą i samodzielną formę leczenia lub być uzupełnieniem radioterapii, hormonoterapii i metod leków cytostatycznychLeki cytostatyczne przede wszystkim hamują proces podziału szkodliwych komórek. W organizmie zdrowego człowieka komórki przechodzą przez rozwojowy cykl podziału składający się z czterech etapów. Cytostatyki oddziałują toksycznie podczas konkretnych faz, ale warto zaznaczyć, że działanie to wpływa nie tylko na komórki nowotworowe, ale także na te zdrowe. Cytostatyki są wdrażane do leczenia, aby wydłużyć życie osoby chorej. Przy ich zastosowaniu należy wnikliwie przeanalizować bilans korzyści dla zdrowia i możliwych działań niepożądanych mogących wynikać z ich leków cytostatycznychLeki cytostatyczne dzielą się na 3 klasy z uwagi na ich działanie: cytostatyki swoiste dla cyklu: niszczą komórki, znajdujące się w określonym stadium cyklu podziału komórkowego. Do tej grupy należą leki alkilujące oraz większość antybiotyków cytostatycznych;cytostatyki swoiste dla fazy: ich zadaniem jest niszczenie komórek, które znajdują się w określonej fazie cyklu komórkowego. Do tej grupy zaliczane są antymetabolity, hydroksykarbamid i prokarbazyna;cytostatyki cytostatyczne – możliwe działania niepożądaneStosowanie leków cytostatycznych wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych dla organizmu konsekwencji z uwagi na ich mechanizm działania. Leki cytostatyczne działają toksycznie na komórki nowotworowe, ale uszkadzają również te zdrowo się rozwijające. Wśród działań niepożądanych, mogących wystąpić na skutek terapii lekami cytostatycznymi, wymienia się: neutropenię, anemię, trombocytopenię;utrata włosów, łysienie;wrzody żołądka i dwunastnicy;bezpłodność w wyniku uszkodzenia komórek płciowych;dotkliwe obniżenie odporności (mogące stanowić zagrożenie dla życia pacjenta);nudności, wymioty;uszkodzenie nerek poprzez zwiększenie poziomu kwasu użyciem leków cytostatycznych należy skonsultować się z lekarzem i zapoznać się dokładnie z informacjami załączonymi na ulotce.

leki cytostatyczne i ich kancerogenność